Θεραπεία στην ιδιοπαθή υπέρταση, με την έννοια της ίασης, δεν υπάρχει. Με άλλα λόγια, ένας υπερτασικός δεν μπορεί ‘’να γίνει καλά’’, όπως ένας άρρωστος με πνευμονία. Είναι, όμως, δυνατόν η πίεση να ελεγχθεί στα φυσιολογικά επίπεδα έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα εμφάνισης των δυσμενών επιπλοκών που επιφέρει. Σε όλα λοιπόν τα υπερτασικά άτομα, η πίεση που πρέπει να επιτευχθεί με την αγωγή που δίνουμε (πίεση-στόχος) είναι κάτω από 140/90 mmHg ή και χαμηλότερη, αν είναι ανεκτή. Στους υπερτασικούς με σακχαρώδη διαβήτη και σ' αυτούς που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια ο θεραπευτικός στόχος είναι χαμηλότερος (πίεση κάτω από 130/80 mmHg).
Δυστυχώς, τα ποσοστά έγκαιρής διάγνωσης και ικανοποιητικής ρύθμισης της υπέρτασης στη χώρα μας είναι απογοητευτικά. Περίπου οι
μισοί ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι έχουν ΑΥ και από αυτούς (που το γνωρίζουν) οι
μισοί επιτυγχάνουν καλή ρύθμιση της πίεσής τους. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, το ποσοστό των υπερτασικών ατόμων που έχουν ρυθμίσει καλά την πίεσή τους δεν ξεπερνά το 20-25% (το πολύ ένας στους τέσσερις!). Υπάρχουν, λοιπόν, μεγάλα περιθώρια τόσο για τη μείωση των περιπτώσεων αδιάγνωστων υπερτασικών στη χώρα μας, όσο και για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους.
Εκτός από τα φάρμακα υπάρχουν ισχυρά συνεπικουρικά μέτρα υγειονοδιαιτικής αγωγής που επιφέρουν σημαντική συνεισφορά στη μείωση του ύψους της ΑΠ:
- Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί τον πρώτο στόχο στους υπερτασικούς, αφού το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για θάνατο, έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο σε σύγκριση με την υπέρταση.
- Η απώλεια βάρους είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τον έλεγχο της υπέρτασης χωρίς φάρμακα. Ακόμα και μικρή απώλεια (π.χ. 5 κιλά) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης αλλά και στη βελτίωση άλλων παραγόντων που οδηγούν σε καρδιαγγειακό επεισόδιο, όπως είναι η χοληστερίνη και το σάκχαρο.
- Δίαιτα με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς λίπη, δηλαδή διατροφή πλούσια σε κάλιο και ασβέστιο, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης (γνωστή ως δίαιτα DASH).
- Η μείωση της πρόσληψης αλατιού με το φαγητό μειώνει την πίεση κυρίως στους υπερτασικούς μεγαλύτερης ηλικίας. Επιπλέον ενισχύει την αποτελεσματικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων,
- Η σωματική άσκηση (γρήγορο περπάτημα ή ποδήλατο για τουλάχιστον μισή ώρα τη μέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης και στη βελτίωση άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι η αυξημένη χοληστερίνη και το σάκχαρο.
- Ο περιορισμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών (μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες) επίσης μειώνει την αρτηριακή πίεση σε αυτούς που κάνουν κατάχρηση.
Ο σχεδιασμός της αντιυπερτασικής φαρμακοθεραπείας είναι πάντα εξατομικευμένη. Η επιλογή των καταλληλότερων φαρμάκων καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η συνύπαρξη άλλων νοσημάτων του αρρώστου (καρδιοπάθεια, νεφροπάθεια, διαβήτης, χρόνια βρογχίτιδα, κ.λπ.) αλλά και χαρακτηριστικά όπως ηλικία, φύλο, τρόπο ζωής κλπ, Κατά κανόνα, η φαρμακευτική αγωγή χορηγείται για όλη τη ζωή. Αν η θεραπεία διακοπεί, η υπέρταση επανέρχεται συνήθως σύντομα (σε μερικές μέρες ή εβδομάδες).
Συνήθως η αγωγή αρχίζει με ένα φάρμακο. Αν η ΑΠ είναι πολύ αυξημένη, ή υπάρχουν κι άλλα προβλήματα (διαβήτης, προηγούμενο καρδιαγγειακό επεισόδιο, κ.λπ.) μπορεί ο γιατρός να προτιμήσει να χορηγήσει εξαρχής 2 φάρμακα (πολλές φορές σε ένα χάπι). Για να εκδηλωθεί η πλήρης δράση ενός φαρμάκου συνήθως χρειάζεται η σταθερή συνέχιση της αγωγής για τουλάχιστον 3-4 εβδομάδες. Θεραπεία μιας εβδομάδας δεν είναι αρκετή για να φανεί εάν ένα φάρμακο είναι αποτελεσματικό. Γι' αυτό δεν πρέπει να βιάζεται κανείς να αλλάξει φάρμακο ή να αυξήσει τη δόση.
Στη συνέχεια ο γιατρός σας θα αποφασίσει αν πρέπει να συνεχιστεί η ίδια αγωγή ή αν πρέπει να αυξηθεί η δόση του πρώτου φαρμάκου, να προστεθεί δεύτερο ή να αντικατασταθεί το πρώτο με άλλο φάρμακο. Η απόφαση αυτή καθορίζεται από τις τιμές της ΑΠ και τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων που εκδηλώνονται με συμπτώματα ή με μεταβολές σε εργαστηριακές εξετάσεις.